فیلم های دفاع مقدس: ۳۱ شهریور سالروز شروع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان آغاز هفتهی دفاع مقدس نامگذاری شده که از ۳۱ شهریور تا ۶ مهر ادامه دارد. در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ رژیم بعثی عراق با تصمیم و طرح قبلی جنگی تمام عیار را علیه ایران آغاز کرد. صدام حسین رئیس جمهور عراق با ظاهرشدن در برابر دوربینهای تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، آغاز تجاوز رژیم بعثی به خاک ایران را اعلام کرد. در سینمای ایران فیلمهای جنگی دفاع مقدس زیادی ساخته شده است که برخی از آنها ماندگارترند. در این مطلب فرهنگ و هنر، درباره فیلمهای دفاع مقدس که ماندگار شدند صحبت خواهیم کرد و اسامی فیلم های دفاع مقدس مشهور را معرفی میکنیم.
۱.فیلم سینمایی کیمیا ساخته احمدرضا درویش
کیمیا فیلمی به کارگردانی احمدرضا درویش است که در ژانر دفاع مقدس یکی از بهترینهاست. خسرو شکیبایی، رضا کیانیان و بیتا فرهی از بازیگران اصلی این فیلم سینمایی هستند که در خلاصهی داستان آن آمده در آغاز جنگ ایران و عراق ، همسر رضا باردار است و باید مورد عمل جراحی قرار گیرد. رضا او را به بیمارستان میرساند و خود به اسارت قوای دشمن در میآید. همسر رضا حین عمل جراحی میمیرد و جراح، فرزند رضا را نجات میدهد.
پس از گذشت 9 سال، وقتی رضا از اسارت آزاد میشود، پی میبرد که همهی اعضای خانوادهاش را از دست داده است. حال او در جستجوی تنها بازماندهی خود، فرزندش است. کیمیا، فرزند رضا، نزد شکوه در مشهد زندگی میکند. مشکل اینجاست که شکوه به طور کامل به کیمیا وابسته است. فیلم سینمایی کیمیا برندهی سه سیمرغ بلورین در جشنواره فیلم فجر سال 1373 شد و یکی از ماندگارترین فیلم های سینمایی دفاع مقدس است.
۲.فیلم آژانس شیشه ای به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا
آژانس شیشه ای فیلمی به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا و محصول سال 1376 و برندهی سیمرغ بلورین بهترین فیلم در شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر است. بر پایهی چند نظرسنجی آژانس شیشه ای عنوان بهترین فیلم ایرانی پس از انقلاب و زیباترین فیلم دفاع مقدس را به دست آورده است. این فیلم هشت سیمرغ جشنواره فیلم فجر را نیز به خود اختصاص داد.
فیلم های دفاع مقدس، آژانس شیشه ای تقریباً همهی سیمرغهای مهم فجر شانزدهم را از آن خود کرد و یک سال بعد هم در اکران عمومی با استقبال گستردهی مردم مواجه شد. پرویز پرستویی و رضا کیانیان یکی از بهترین نقشهایشان را در این فیلم سینمایی ایفا کردهاند. حبیب رضایی، قاسم زارع، اصغر نقیزاده، بهروز شعیبی و … از دیگر بازیگران فیلم آژانس شیشه ای هستند.
۳.فیلم سینمایی دوئل ساخته احمدرضا درویش
دوئل فیلمی به کارگردانی و نویسندگی احمدرضا درویش و تهیهکنندگی تقی علیقلیزاده و حسن رجبعلی بنا ساختهی سال 1382 است که در 20 آبان 1383 بر روی پرده سینماها اکران شد. سعید راد، پژمان بازغی، پریوش نظریه، کامبیز دیرباز، انوشیروان ارجمند، پرویز پرستویی و هدیه تهرانی از بازیگران فیلم دوئل هستند که در خلاصهی داستان آن آمده است داستان فیلم حول یک گاوصندوق میچرخد.
در بحبوحهی جنگ عدهای تلاش میکنند از خروج یک گاو صندوق از کشور جلوگیری کنند. شخصیت اصلی فیلم، زینال در این بین به حسن نیت آنها شک کرده و سعی میکند گاو صندوق را از چنگ آنها در بیاورد. گاو صندوق در اروند غرق میشود و زینال نیز به اسارت گرفته میشود. داستان فیلم 20 سال بعد و پس از آزادی زینال ادامه مییابد و در حین درگیری برای تصاحب گاوصندوق، حقایقی کهنه آشکار میشود.
۴.فیلم بوی پیراهن یوسف ساخته ابراهیم حاتمی کیا
بوی پیراهن یوسف نام فیلمی دیگر به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا و محصول سال 1374 است. نیکی کریمی، علی نصیریان، جعفر دهقان، شیرین بینا، آتوسا قریشی، قاسم زارع، عزیزاله هنرآموز، حسن زارعی و مهران قدکچیان از بازیگران فیلم بوی پیراهن یوسف هستند. داستان این فیلم سینمایی که موسیقی ماندگاری دارد، دربارهی دایی غفور، رانندهی یک تاکسی فرودگاه است که با وجود همهی مدارکی که ثابت میکند پسرش یوسف در جنگ شهید شده، هنوز فکر میکند که او زنده است و حتی حرف دامادش اصغر را که همرزم یوسف بوده را قبول نمیکند. او با این که پلاک یوسف را هم در شکم یک کوسه یافتهاند، همیشه منتظر است تا پسرش بازگردد. دایی غفور در فرودگاه با دختر جوانی به نام شیرین آشنا میشود که برای یافتن برادرش خسرو که در جنگ گم شده از اروپا به ایران آمده است.
یکی از آزادگان که در زندان با خسرو، برادر شیرین بوده و به ایران بازگشته، با شیرین تماس میگیرد و میخواهد اطلاعاتی بدهد. شیرین و دایی غفور به دیدن او میروند و آزاده به آنها میگوید که خسرو سالم است و به زودی بازمیگردد. اما پنهانی به دایی غفور میگوید که نتوانسته حقیقت را به شیرین بگوید، زیرا خسرو در جریان یک اعتصاب در اردوگاه اعدام شده است. اصغر، داماد دایی غفور که معالجهاش را در آلمان ناتمام گذاشته و برگشته، مانند دایی غفور فکر میکند یوسف زنده است. به همین دلیل به مرز قصرشیرین، محل ورود اسرا میرود. شیرین در تدارک استقبال از خسرو است که از حقیقت آگاه میشود.
فیلم های دفاع مقدس، او به دایی غفور اعتراض میکند که میخواسته او را هم مانند خودش، اسیر توهم بازگشت عزیزش کند. شبی که شیرین قصد رفتن به پاریس را دارد، اصغر تلفنی به دایی غفور خبر میدهد که اطلاعاتی از خسرو به دست آمده و او به زودی به ایران بازمیگردد. دایی غفور و شیرین شبانه به سمت قصر شیرین حرکت میکنند و صبح روز بعد، هنگامی که شیرین در میان آزادگان به دنبال خسرو میگردد، ناباورانه یوسف را میبیند و مژدهی بازگشت عزیز دایی غفور را به او میدهد.
۵.روز سوم به کارگردانی محمد حسین لطیفی
روز سوم ششمین فیلم سینمایی محمدحسین لطیفی در مقام کارگردان و محصول سال 1385 است که برندهی 5 جایزه و نامزد 8 سیمرغ بلورین از جشنواره فیلم فجر بوده است. این فیلم روایت آخرین روزهای مقاومت در بخش غربی خرمشهر در سال 1359 است و سمیره و رضا، خواهر و برادری که همراه سایر مردم در حال مقاومت هستند. حلقهی محاصرهی دشمن تنگتر میشود و در نتیجه سمیره که پاهایش شکسته است و نمیتواند فرار کند در خانه باقی میماند؛ رضا تصمیم میگیرد سمیره را در حیاط خانه در یک موقعیت نسبتاً خوب با کمی غذا خاک کند تا شبانه بیاید و او را فراری دهد.
در این بین خواستگار قبلی سمیره که به جمع نیروی نظامی عراق پیوسته و روزی همکار او در مدرسهی خرمشهر نیز بوده، به عنوان یک فرمانده عراقی به این منطقه میآید و خانهی رضا و سمیره را اشغال میکند. او برای نگهبانی از آنجا نیز دو مأمور قرار میدهد. در این بین رضا سعی بر نجات سمیره دارد که در نهایت برادر کوچک رضا و دوستانش و خودش شهید میشوند و فقط سمیره از ماجرا جان سالم به در میبرد. پوریا پورسرخ، باران کوثری، حامد بهداد، برزو ارجمند، مهدی صبایی، شهرام قائدی، مرتضی زارع، مالک سراج، مجید یاسر و مهدی ساکی از بازیگران فیلم روز سوم هستند.
۶.شیار 143 به کارگردانی نرگس آبیار
شیار 143 فیلمی به کارگردانی و نویسندگی نرگس آبیار و تهیهکنندگی همسرش محمدحسین قاسمی محصول سال 1392 است. در خلاصهی داستان این فیلم سینمایی آمده است پسری جوان به جبهه رفته و مادر او با بازی مریلا زارعی در نبود پسرش روزهای تلخی را میگذراند و منتظر است تا او روزی از جبهه بازگردد. او نمیداند پسرش اسیر شده یا اینکه در جنگ شهید شده است. مریلا زارعی، مهران احمدی، گلاره عباسی، جواد عزتی، حسام بیگدلو، یدالله شادمانی، زهرا مرادی و سعید بیگی از بازیگران فیلم شیار 143 هستند. مریلا زارعی یکی از بهترین نقشهایش را در این فیلم سینمایی ایفا کرد و برندهی سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن از سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر شد.
۷.لیلی با من است به کارگردانی کمال تبریزی
فیلم سینمایی لیلی با من است به کارگردانی کمال تبریزی در ژانر کمدی جنگی نخستین فیلم دفاع مقدس است که در گونه کمدی ساخته شد و از سوی بسیاری از منتقدان بهترین فیلم کمدی ایرانی با موضوع جنگ به شمار میآید. در خلاصهی داستان این فیلم آمده صادق مشکینی فیلمبردار تلویزیون که بسیار از جنگ و خط مقدم جنگ میترسد، برای این که بتواند از صندوق تلویزیون وام بگیرد تا خانهی نیمه ساختهاش را تکمیل کند، باید برای فیلمبرداری فیلمی مستند از اسرای عراقی به منطقهی جنگی برود.
فیلم های دفاع مقدس، صادق شبانه وصیتی تنظیم میکند و فردا صبح به همراه آقای کمالی عازم منطقه میشود. صادق برای این که پایش به جبهه و منطقهی جنگی و به خصوص خط مقدم نرسد، حوادث عجیب و غریبی رقم میزند، اما ناخواسته به خط مقدم میرسد. پرویز پرستویی، محمود عزیزی، مازیار لرستانی، رحمان باقریان، حسین معلومی، مهدی فقیه، علی غفاری، هدایتالله نوید و سعید نوالهی بازیگران فیلم لیلی با من است هستند. این فیلم جنگی کمدی برندهی سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه و دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای پرویز پرستویی از چهاردهمین دوره جشنواره فیلم فجر شده است.