در آیین اسلام و فرهنگ شیعی، جایگاه مادران به عنوان نخستین پرورش‌دهندگان انسان‌های بزرگ، همواره مورد ستایش و احترام بوده است. مادران امامان معصوم (ع) نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ زنانی که با ایمان استوار، تقوای الهی و فضیلت‌های اخلاقی، گهربارترین فرزندان تاریخ بشریت را در دامان خود پروردند.
در میان این بانوان والامقام، «مادر امام رضا (ع)» جایگاهی ویژه دارد. ایشان که با نامهای نجمة، طاهره، تکتم و سمانه شناخته می‌شوند، نه تنها مادر امام هشتم شیعیان بوده‌اند، بلکه نمونه کاملی از عفت، دانش و بینش دینی به شمار می‌روند. القاب و عناوینی که برای این بانو برشمرده شده، هر یک گویای گوشه‌ای از فضایل بی پایان و نقش بی بدیل او در تربیت امام رضایی است که مظهر حکمت، کرامت و اسوه مقاومت در مسیر اعلای کلمه حق بود.
در این مطلب با نگاهی مختصر به زندگانی پربرکت این بانوی گرانقدر، القاب و ویژگی‌های ایشان را بررسی می‌کنیم تا گوشه‌ای از نورانیت وجودی او را که در پرتو ولایت و امامت تجلی یافت، به تصویر بکشیم.
القاب مادر امام رضا (ع)
بر پایه منابع تاریخی، مادر امام رضا (ع) اهل مغرب (شمال آفریقا) یا منطقهای از روم (امپراتوری بیزانس) بود و در ابتدا به عنوان کنیز در مدینه زندگی می‌کرد. گفته می‌شود ایشان از نژادی غیرعرب و از خاندانی اصیل و نجیب بود که به اسارت درآمده و به عربستان منتقل شد. مشهور است که حَمیده، مادر امام موسی کاظم (ع)، در بازار برده‌فروشان مدینه، نجمه را خریده و آزاد کرده و به خانه می‌آورد و پیشنهاد می‌کند او به عقد پسرش درآید. این ازدواج پربرکت، زمینه‌ساز تولد امام رضا (ع) در سال ۱۴۸ هجری قمری در مدینه شد.
نجمه خاتون نه تنها در تربیت فرزندی چون علی بن موسی الرضا (ع) نقش داشت، بلکه خود به عنوان الگویی برای زنان مسلمان در عصر خویش و ادوار بعدی شناخته می‌شد. او در شرایط سخت سیاسی و اجتماعی دوران امام کاظم (ع)، با صبر و استقامت، همراه همسرش بود و پس از شهادت امام کاظم (ع)، در حفظ جایگاه امامت و حمایت از امام رضا (ع) کوشید.
به گفته محمدباقر حسینی قبر نجمه خاتون همراه قبر حمیده خاتون (مادر امام کاظم (ع)) در مَشْرَبه ام ابراهیم در منطقه العوالی مدینه در شرق قبرستان بقیع قرار دارد. مقبره مشربه اکنون با یک دیوار سیمانی محاصره شده و بارها به دست وهابی‌ها تخریب شده‌است. در منابع اسلامی شیعه، زیارت و نماز خواندن در مسجد و مشربه ام ابراهیم بسیار تأکید شده‌است و همواره مورد توجه شیعیان قرار داشته‌است.
در ناجی بلاگ بیشتر بخوانید: نحوه توسل به امام رضا با دعا، نماز و خواندن سوره یس برای رفع حاجات
القاب این بانوی بهشتی عبارتند از:
نخستین نام وی تتم (نام دیگر آب زمزم) بود سپس یک ستاره، آروا، شناسه، ام‌البنین، خیسران، ساها و مرد نیز نامیده شده‌است و پس از تولد علی بن موسی الرضا ملقب به طاهره شد.
طبق روایتی از شیخ صدوق، وقتی نجمه به امام موسی کاظم(ع) بخشیده شد او را تُکتَم نامیدند. لقب وی شَقْراء و کنیه‌اش ام‌البنین بود
لطفا نظرات و پیشنهادات خود درباره این مطلب را از طریق بخش “دیدگاه” با ما و خوانندگان محترم مجله اینترنتی ناجی بلاگ به اشتراک بگذارید.
نوشته القاب مادر امام رضا (ع) | نجمه خاتون مادر امام رضا (ع) که بود؟ اولین بار در ناجی بلاگ. پدیدار شد.